2012 yılının gişeye ve sanatsever seyircilere sunduğu çeşitlilik ve kalite, 2013 yılının ikinci yarısına kadar görülmedi. Özellikler Türkiye, Brezilya, Tayland ve Ukrayna’da görülen demokratik gençlik protesto hareketleri sanatı arka planda bırakarak gerçeğin ta kendisini gösteren televizyon ekranlarına seyircileri mıhladı. Gene de yılın başında ve yılın en sop ayında birbiri ardına gelen sinemasal başarılar seyirciyi tekrar sinemalara çekti ve keyifli anlar yaşattı. Bu yıl da yeni yükselen yıldızlar ve kaybettiğimiz değerli sanatçılar vardı.
BİRİNCİ PERDE: DÜNYA SİNEMASI
Bu yıla Asya ve Uzakdoğu sineması damga vurdu. Batı’da ise yeni nesil yönetmenler ön plana çıktı. Mavi En Sıcak Renktir (Abdullatif Keciche), A Touch of Sin (Jia Zhangke), Geçmiş-Passe (Asgar Fahradi), Bastards (Glaire Deniş), Philomena (Stephan Frears), Trance (Danny Böyle), No (Pablo Narrain), The Grandmaster (Wong Kar Wai), Viola (Matias Pineiro), The Act of Killing (Joshua Oppenheimer), The Great Beauty (Paolo Sorrentino), Upstream Golor (Shane Carruth), Room 237 (Rodney Ascher),
MAVİ EN SICAK RENKTİR (Abdullatif Keciche)
2013 yılını sarsan film lise çağındaki iki genç kızın arasındaki ilişkiyi anlatan Mavi En Sıcak Renktir (Blue is the Warmest Golor) oldu. Fransa’da faaliyet gösteren Tunus kökenli olan Abdullatif Keciche oyuncularından yüksek performans alırken görsel ve duygulu bir öykü anlattı. Film bu yılın en iyi yabana Oscar adaylığında da ön planda.
GEÇMİŞ (Asgar Fahradi)
Geçen yıllarda Bir Ayrılık ile Oscar alan Fahradi şimdi Fransa’da geçen ve gene bir boşanmanın aile ve çocuklar üzerindeki etkilerini anlatan filmiyle karşımızda.
THE ACT OF KILLDI Joshua Oppenherimer)
Endonezya’daki katliamları anlatan ve aslında bir belgesel olan bu film baş ansım katillere dramatik film yapOrarak cinayetleriyle yüzleşmelerinin sağlamasından alıyor.
PHIL0MEI (Stephen Frears)
Steve Coogan’ın yazdığı başroldeki annenin yıllar önce kaybettiği oğlunun arayışım anlattığı bu içten küçük film dev bütçeli filmlerden daha başardı.
İKİNCİ PERDE: AMERİKAN HOLLYWOOD SİNEMASI
Bu yıl birkaç istisna haricinde Amerikan sinemasının güçlü ve başarılı olduğu alanlarda kendini tekrarladığı bir yıl oldu. Gene bir Hobbit filmi vardı. Marvel Gomics kökenli çizgi roman kahramanlarına dayalı filmlerden Iran Man 3 zirvedeydi. Açlık Oyunlan Devam Filmi (Ateşi Yakalamak) ilkinden de başardı oldu. Gişenin yıldızlan bu yıl: Iron Man 3, The Hunger Games: CatchingFrre, Despicable Me 2, Man of Steel, Monsters Umversity, Fast & Furious 6, Oz the Great and Powerful, Star Trek Into Darkness, World War Z.
Noel ile beraber Oscar yanşma giren filmler Gravity, 12 Years a Slave, American Husde, Nebraska, inside Llewyn Davis, Her ve The Wolf of Wall Street olacak. Anime filmlerde Frozen öne çıkıyor. Ben Soner’in The Secret Life of Walter Mitty filmi sürpriz yapabilir.
Komedi türünde Anchorman devam filmiyle Will Farrel San Diegolu haber sunucusu Ron Burgundy rolüyle başardı bulundu. Melissa McGarty ve Sandra Bullock’un kadın polisler olduğu The Heat ve We are the Millers izleyicilere gülünç anlar yaşattı. Hangover dizisinin sonuncusu ilk iki filmin gölgesinde kaldı. This is the End kıyamet gününü ironik bir şekilde anlattı. En şaşırtıcı film anlatımı ve sunumu ile akıcı olan Sihirbazlar Çetesi oldu (Now You See Me).
2013’ün İz Bırakan Filmleri Gravity (Alfonso Cuaron)
Daha önce de distopik gelecek anlattığı Children of Men filmiyle tanıdığımız Alfonso Cuaron bir insanın yalnızlığı ile baş başa kalmasının en uç noktasında bu öyküyü anlatıyor. Filmde kullanılan dijital efektlerin etkisinin yanında oyuncu yönetimi açısından bu film Oscar’a en yakın olanı.
12 Years a Slave (Steve McQueen)
Geçen yıl Tarantino’nun Django’su ‘beyaz zenci’ filmi olarak görülmüştü. Bu yıl Steve McQueen’in daha siyahi bir yorumla 1800’lerin güneyinde siyahi olmayı anlattığı film karşılaştırma imkanı veriyor.
American Hustle (David O. Russell)
Oyuncu yönetimi ve dramatik anların ustası Russell eski filmlerinin yıldız kadrosu ile bizleri 1970’lerde geçen bir soygun hikâyesine götürüyor.
The Great Gatsb] (Baz Luhrmann)
Luhrmann’m bu görsel şölenini; Leonardo DiCaprio ve Carey Mulligan’ın performansları ile F.Scott Fitzgerald’m bu önemli eserini yılın en başardı filmlerinden buluyoruz.
The Wolf Of Wall Street (Martin Scorsese)
DiCaprio ve Scorsese’nin bu Wall Street broker tiplemesi hata yapan trajik karakterin anlatıldığı artık klasikleşmiş film tarza yenilik getiriyor.
Steven Soderbergh 25 yıllık sanat yaşamının son filmini yaptığım açıkladı. HBO için yapılan bir TV filmi Behind the Candalabra, Las Vegas gazino piyanisti Liberace’nin özel yaşamından bir kesit sunuyor. Filmin ilginç yanı televizyon için yapılıp gösterildikten sonra sinemada film olarak gösterime girmesi. Bu yıl beklenmedik bir Oscar adayı olabilir.
Başardı olan diğer dramatik Amerikan filmleri; Captain Phillips, Fruitvale Station, inside Llewyn Davis, Her, Nebraska, Saving Mr Banks, Before Midnight, Enough Said, The Buder, August: Osage County, Blue Jasmine, Dallas Buyers Club, Side Effects, Mud, 42, Frances Ha, The Place Beyond the Pines, Only God Forgives, Ali is Lost, Pain and Gain.
DÜNYA SİNEMASINDA KAYIPLAR
Hızlı ve Öfkeli serisinin mütevazı oyuncusu Paul Walker bir trafik kazasına kurban gitti. Sopranos dizisinden tanıdığımız James Gondolfini aramızdan erken aynldı. Lawrence of Arabia’nın yıldızı Peter O’Toole, Sound of Music’ten kontes Eleoner Parker, Joan Fontaine (Rebecca), Michael Wınner (Death Wish), Roger Ebert (eleştirmen), Hal Needham (Smokey and the Bandit), Richard S ar atlan (Vanishing Point), Edouard Molinaro (La Cage aux Folles), Lou Reed (Transpotting), Ed Lauter (The Artist), Lisa Robin Kelly (That c70s Show), Michael Ansara (Çağn), John Kerr (South Pacific), Robin Sachs (Galaxy Quest) aramızdan ayrıldılar.
Animasyonlarda ise çok üretken bir yıl oldu. Frozen, Monsters University, Despicable Me 2, Epic, The Croods, Turbo ve Planes uzun metraj dramatik filmlerden ortalama olarak çok daha başarılı oldular.
3. PERDE TÜRK SİNEMASI
2013’te Türk sineması toplam seyirci sayısında ve film üretiminde artış sağladı. Toplam yıllık seyircisi sayısı 50 milyonu aşarken bunun yansım biraz geçerek 29 milyon seyirci Türk filmi seyretmeyi tercih etti. Çeşitli türlerden 86 yeni Türk filmi gösterime girdi. Gişede 2013 yılının birincisi Düğün Dernek oldu. Cem Yılmaz’ın standup şovunun video kaydı. CM101MMXI Fundamentals’ın 3.7 milyon izleyicisi vardı. Sermiyan Midyat’ın Demet Akbağ ile yarattığı Hükümet Kadın ise aynı yıl devam filmi olarak gösterime girmeyi başararak sinema tarihimize geçti.
2013’nin En Çok Gişe Yapan 10 Filmi
Düğün Demek (Selçuk Aydemir)
CM101MMXI Fundamentais (Murat Dündar)
Celal ile Ceren (Togan Gökbakar)
Kelebeğin Rüyası (Yılmaz Erdoğan)
Selam (Levent Demirkale)
Romantik Komedi 2: Bekarlığa Veda (Erol özlevi)
Hükümet Kadın 2 (Sermiyan Midyat)
Hükümet Kadın (Sermiyan Midyat)
Benim Dünyam (Uğur Yücel)
Su ve Ateş (Özcan Deniz)
Bağımsız sinemamız için bu yıl daha çok yurt içinde başarılarla geçti. Adana ve Antalya film festivalleri gene aralarında çekişerek sanatçıların ve filmlerin festival tercihlerinde bölünmesine neden oldu. Onur Ünlü ticari sinemayı dağıtım ağım tekelleştirmesini protesto ederek filmini alternatif şekilde online olarak dağıttı. Sen Aydınlatırsın Geceyi buna rağmen Altın Lale’yi aldı. Altın Koza Yozgat Blues ve Köksüzce giderken Altın Portakal’da Meryem, Kusursuzlar ve Mavi Dalga ön plandaydı. Bunun yarımda Aziz Ayşe, Gözümün Nuru, Uzun Yol, özür Dilerim, Cennetten Kovulmak gibi filmler kişisel sanat ifadesi olarak Türk sinemasında yerlerini aldılar.
2013’ün En iyi 10 Bağımsız Türk Filmi
Sen Aydınlatırsın Geceyi (Onur Ünlü)
Köksüz (Deniz Akçay Katıksız)
Yozgat Blues (Mustafa Fazıl Coşkun)
Jin (Reha Erdem)
Mavi Dalga (Zeynep Dadak, Merve Kayan)
Meryem (Atalay Taş diken)
Soğuk (Uğur Yücel)
Kusursuzlar (Rami Matin)
Daire (Atıl İnaç)
Hayatboyu (Aslı özge)
Türk Sinemasında Kayıplar
Türk sinemasına önemli katkılarda bulunan yönetmen ve oyuncular bu yıl aramızdan ayrıldılar. Son olarak Son Cellat filmini gördüğümüz yönetmen Şahin Gök, Şu Çılgın Türkler kitabıyla ve sinema senaryolarıyla tanıdığımız yazar Turgut özakman, arabeske ve filmlerine kendi damgasını vuran Müslüm Gürses, mizahı evrenselleştirerek kuşaktan kuşağa aktaran Nejat Uygur ve Yılmaz Güney’in yoldaşı, genç kuşaklar için Ezel’in Rainiz Dayısı Tuncel Kurtiz, Kaynanalar dizisinin Nöri Kantar’ı Tekin Akmansoy bu yıl aramızdan ayrılan değerlerdendi. Metin Serezli, Alev Surun, Madde Tanır, Tomris Oğuzaip, Zafer önen, Savaş Akova, Dinçer Çekmez, Yaşar Güner, İsmet Hürmüzlü, Osman Gidişoğlu ve Metin Kaçan’ıda 2013’te kaybettik.