Cibali Tütün Fabrikası 1884 yılında II.Abdülhamit tarafından yaptırılmıştır. Tütün mamülleri İşleme fabrikası olarak kullanılmasından sonra 1900 yılında sigara imalatına başlanmış, 2001 yılında üniversiteye dönüşmüştür. 20129de ise Fabrika Tasarım Kulübü kurulmuştur.
1950’li yılların bir kış sabahında eskimiş çamurlu ayakkabısının bağcıklarım bağlıyordu genç adam. Elleri dudağına götüremeyecek kadar acıydı. Tırnaklan tütün kokuyordu. Ayakkabısını bağladıktan sonra dün akşam üzeri fabrikadan çıkarken kendi için sardığı sigarasını alevlendirdi. Ceketinin düğmelerim iliklerken soğuk ve yağışlı gri havaya bir kez daha göz attı. Ağzında tembel bir türkü ile fabrikanın yolunu tuttu. Cibali Tütün Fabrikasında tütün işliyordu her gün. Günlük parası belki de hiçbir hayatini karşılayamıyordu. Her gün yoruluyordu. Yıllarca çalıştı yıllarca çocuklarına bakmak için tütün sardı, işledi...
2000’li yılların başıydı. Yaşlı adamın torunu imtihanları başarıyla geçmişti. Kadir Has Üniversitesini kazanan genç kız dedesinin çalışmış olduğu fabrikaya okumak için giriyordu. Üniversitenin kapısından içeri girdi. Dedesi için de bir hatıra fotoğrafı çektirmeyi unutmadı. Dedesinin elleri hâlâ acıydı ve tütün kokuyordu. Genç kız okulu bitirdi mezun oldu ve işe başladı. İrine bir gün iş yerindeyken bir davet mektubu aldı. 2008 mezunları yemeği yazıyordu üzerinde. 2012 yılının güzel bir bahar hafta sonunda okulda toplandılar. Genç kız okulun koridorlarında yürürken bir afişe gözü takıldı, afişte Fabrika Tasarım Kulübü yazıyordu ve merak edip kulüp yöneticileri ile iletişime geçti. Kulüp yöneticileri ile dedesinin daha önceden tütün işlediği şu anki kantinde oturup uzun uzun kulüp hakkında konuştular.
Bunun üzerine genç kız dedesinin yanına giderek olanı biteni anlattı. Dede bu konuda oldukça heyecanlı ve istekli bir şekilde kulüp yöneticileriyle tanışmak onlarla konuşmak istediğini söyledi. Genç kız dedesinin bu heyecanı üzerine hemen kulüp yöneticileriyle irtibata geçti ve tekrar buluşmak için sözleştiler. Hafta sonu bir türlü gelmedi sanki o halta. Zaman o kadar yavaş geçiyordu ki yaşlı adam çalıştığı yıllardaki gibi fabrikada geçen saatlerin yavaşlığım hissetti her an. Neyse ki hafta sonu gelmişti. Yaşlı adam hazırlandı ve eski ayakkabısının bağcıklarım kapının önünde tütün kokan parmaklarıyla bağlamaya çalışıyordu.
Uzun süre geçmesine karşın tekrardan bir sigara yakmak istedi. Taş yapılı evinin girişinde bulunan taş bölmeden eşi görmesin diye sakladığı sigara paketlerinden birini çıkarmıştı. Eşinden gizli gizli fabrika çıkışlarında kendi için sardığı sigaraları yanlış basılan bir Samsun sigara paketinin içinde biriktiriyor, her akşam üstü eve dönerken de o gizli bölmeye saklıyordu. Uzun yıllar geçmişti içmeyeli ama buğun başka bir gündü. Bugün o acı çektiği çalıştığı uğraştığı fabrikasına geri gidecekti. Ama bu sefer çalışmak için değil. Başka bir savaş veren gençleri o fabrikada görmek için gidecekti. Torunu geldi ve yola çıktılar. Sadece birkaç sokak aşağıya ineceklerdi. Yol boyunca İliç konuşmadılar. Belki de yaşlı adam konuşmak istemiyordu. Sadece o anı yaşamak, geçmişi hissetmek istiyordu. Sigarasını usulca alevlendirdi. Sonunda gelmişlerdi. Her şey o kadar değişmişti ki yıllardır girmiyordu fabrikaya. Gazetelerden ajanslardan duymuştu iş adamı Kadir Has’ın orayı yeniden bir fabrika halina getirdiğini. Bir bilgi, bir yaşam fabrikası olduğunu duymuştu ama içeri hiç girememişti. Belki de cesaret edememişti, kimbilir. Buluşma gerçekleştirileli. Onun için çocuk denebilecek kulüp yöneticileri de heyecanlıydı. Yıllar önce aynı yerde aynı nefesi alıyorlardı. Uzun süre sohbet edildi. Anılar canlandırıldı, heyecanlar paylaşıldı. Gitme vakti gelmişti artık. Tekrar sözleşildi. En kısa zamanda bir etkinliğe davet konusunda.
Yaşlı adam çıkarken fabrikadan, Fabrika Tasarım Kulübü yöneticilerine şu sözle veda etti. “Siz benim çalışırken tasarladığım hayalleri bir ilke haline getirmişsiniz. Buna değer vermişsiniz. Tütün işleyip sigara üretilen bu yerden, bir tasarım fabrikası üretmişsiniz. İnsanların hayal ettiklerini, düşlediklerini ve hayatını tasarlamak için çalışıyorsunuz. Umarım gelecekte siz de benim buğun mutlu olduğum kadar olursunuz.”
Kapıdan çıktığında bir kez daha Haliç’e bakan yaşlı adam ellerini burnuna götürdü ve derin bir nefes aldı. Ancak elleri artık tütün kokmuyordu.
TASARIM VE MÜHENDİSLİK ÖĞRENCİLERİNİN KULUBÜ
2012 eğitim yılının başlaması ile birlikte kurulan Fabrika Tasarım Kulübü, tasarım ve mühendislik öğrencileri için çeşitli çalıştaylar, paneller, sergiler, kongre ve teknik geziler düzenleyerek okul eğitimlerine katkı sağlamak istiyordu. Kulüp, farklı bir yönetim sistemi kurdu ve demokratik koordinatör sistemiyle her öğrenciyi kulüp aktivitelerinde çalıştırmayı başardı.
Kulübün Vizyonu
‘Tasarım’ kelimesinin önemini anlamak, anlatmak ve de bu yolla farklı disiplinlerden birçok insanı bir çatı altında toplayarak, gelecek için daha etkin, yaratıcı ve nitelikli fikirlere çıkış noktası olmak.
Kulübün Misyonu
• İyi tasarımı desteklemek ve getirdiği faydaları görünür kılmak.
• Tasarım hizmetine erişimi kolaylaştırmak.
• Tasarıma teşvik olanaklarını arttırmak ve bunlardan yararlanılmasını özendirmek amacıyla; lobiler, araştırmalar, yayınlar, çeşitli etkinlikler ve işbirlikleri oluşturmak.
• Ülke içi ve dışında yapılan yarışma, etkinlik ve organizasyonlarda Kadir Has Üniversitesinin adını en iyi şekilde temsil etmek.
TASARIM SOHBETLERİ YAPILDI
Fabrika Tasarım Kulübü, 2012-2013 yıllarında birçok etkinliğe imza atmıştır. Tasarım Sohbetleri isimli bir panel düzenlenip birçok tasarımcı ve sanatçının öğrenciyle buluşturulması amaçlanmıştır. Tasarım Sohbetleri, konferanstan ziyade sınıf ortamında sohbet niteliğinde sıcak bir ortamda yapılması, hem gelen davetli hem de öğrenciler için daha farklı bir ortam oluşmaktadır.
1. Konuk
İç Mimar Hakan Helvacıoğlu, Tasarım Sohbetleri’nin ilk konuğu olarak davet edilmiştir. Helvacıoğlu, geçmişte yaşadığı deneyimlerini öğrencilerle paylaşarak, gelecekteki iş hayatlarında nelerle karşılaşacakları konusunda onları bilgilendirmiştir.
2. Konuk
Tasarım sohbetlerinin 2. konuğu olarak ise Endüstriyel Tasarımcı Kunter Şekercioğlu üniversiteye davet edilmiştir. Şekercioğlu, ödül almış tasarımlarının yaratılma ve üretilme aşamalarını öğrencilerle paylaşarak ne gibi yollardan geçmeleri gerektiğini ve geçecekleri konusunda öğrencilere tecrübelerini aktarmıştır. Gelecek yıl da öğrencilerin isteği doğrultusunda birçok tasarımcı ve sanatçı üniversiteye davet edilecektir.
ÇALIŞTAYLAR DÜZENLENDİ
Fabrika geçtiğimiz yıl içinde iki çalıştaya imza atarak büyük başarı yakalamıştır.
1. Çalıştay
Çalıştayların ilki, öğrenciyi yarışmalara teşvik amaçlı düzenlenmiştir. Üyelerinin bulunduğu Endüstriyel Tasarım, Grafik Tasarım ve İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı alanlarından 3 farklı yarışma seçip katılımcıları bu yarışmalara katılma amaçlı düzenlenen bu çalıştayda öğrenciler yarattıkları eserlerle hem yarışmaya katılma şansı elde etmiş hem de yarışmaların başvuru vb. Süreçleri ile ilgili üst sınıflardan bilgi edinmişlerdir.
2. Çalıştay
Yılın son etkinliği olarak TETÖP (Türkiye Endüstriyel Tasarım Öğrencileri Platformu) ortak çalışması ile Mondi Tire Kutsan
sponsorluğunda düzenlenen Oluklu Mukavva ile Yaratıcı Tasarımlar Çalıştayı olmuştur. İzmir, Ankara, Eskişehir ve İstanbul’dan öğrencilerin katıldığı çalıştaya, Burak Daylan ve Başak Atalay mentorluk yapmıştır. 5’er kişiden oluşan 8 grupla gerçekleştirilen çalıştay, 40 katılımcı ve 10 organizasyon ekibiyle başarıyla gerçekleştirilmiştir.
Aynı zamanda üniversitenin son sınıf öğrencilerinden Selin Koşağan, Mondi Tire Kutsan’ın düzenlemiş olduğu Kutu Kutu Proje yarışmasında 3. lük elde etmiştir.
Fabrika Tasarım Kulübü, önümüzdeki yıl da planlamış olduğu etkinlikleri gerçekleştirerek, gün geçtikçe daha köklü bir kulüp olma adımlarını atmış olacak.