Asılsız haberlerle mücadele konusu 2016 yılının son aylarına damgasını vuran Amerika Birleşik Devletleri Başkanlık seçimiyle beraber 2017 senesinin en çok kullanılan kavramlarından biri oldu. Dünyanın en büyük sosyal medya platformlarından Facebook, asılsız haberlerle mücadele etmeyip, bunları okurların karşısına çıkararak seçim sonuçlarını dolaylı biçimde etkilemekle eleştirildi.
Facebook'un yöneticisi Mark Zuckerberg eleştirileri tamamen "çılgın bir fikir" olarak niteleyip reddetti. Ancak, Columbia Üniversitesi Dijital Haberler Araştırma Merkezi, Poynter Enstitüsü ve Nieman Lab gibi dijitalleşmenin haberler üzerindeki etkisini araştıran enstitüler bu zamana kadar kendisini bir yayıncı olarak tanımlamadığı için editoryal politikaları iş modelinin içine dâhil etmeyen Facebook'un bundan artık kaçınamayacağı konusunda birleşiyordu. 2017 yılının bahar aylarına gelindiğinde Facebook bu konuda yeni adımlar attı. Önce New York Şehir Üniversitesi (CUNY) gibi akademik kurumlarla işbirliğine girdi ve News Integrity Initiative (NII) adı verilen ve haberlere olan güveni ve haber okuryazarlığını arttırmayı hedefleyen inisiyatifi desteklemeye başladı. Aynı günlerde deneyimli bir gazeteci olan Campbell Brwon'u Facebook haberler projesi inisiyatifinin başına geçirdi.
Facebook 2017 Nisan ayında ise Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Brezilya, Arjantin, Kolombiya, Almanya, Fransa, İtalya, Tayvan dâhil toplam 14 ülkedeki Facebook kullanıcılarını asılsız haberlere karşı uyaracak yeni bir sistemi devreye soktu. Kullanıcıların asılsız haberleri tespit etmesine yardımcı olmak üzere tasarlanan bu yeni eğitim aracını 5 Ekim 2017'de de Khas Yeni Medya Bölümü ile yaptığı işbirliğiyle Türkiye'deki Facebook kullanıcılarının hizmetine sundu.
Dünyada en çok Facebook kullanıcısına sahip ilk beş ülke arasında bulunan Türkiye'deki 44 milyon kullanıcıya gösterilen "Asılsız Haberleri Tespit Etme" kılavuzu, birkaç gün kullanıcıların Haber Kaynağı'nın en üstünde belirdi ve daha detaylı bilgi almak isteyenleri Facebook Yardım Merkezi'ne ve Yeni Medya Bölümü'nün sayfasına yönlendirdi. Web uzantılarının kontrol edilmesi, kaynağın araştırılması ve söz konusu başlıkla ilgili diğer raporların aranması gibi konularda daha fazla bilgi ve kaynağın yer aldığı kılavuz ile Facebook, hem platform içinde, hem de dışında insanlara asılsız haberleri tespit etme konusunda yardımcı olmayı hedefledi. Asılsız haberlerin nasıl tespit edilebileceğine dair 10 ipucunu barındıran kılavuz ayrıca çeşitli ulusal gazetelerde yayınlandı ve sosyal medyada yankı buldu.
Facebook ile 2015'ten beri çeşitli projelerde işbirliği yapan Yeni Medya Bölümü olarak Facebook Kamu Politikaları Birimi ile devam eden bu işbirliğinden memnuniyet duyuyoruz, iki yıl önce İstanbul'da düzenlenen "Güvenli İnternet Günü" (Safer Internet Day) etkinliğinden bu yana geliştirdiğimiz işbirliği çerçevesinde önce 2015 Baharı'nda sivil toplum örgütleri, belediyeler ve Khas Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi katılımıyla düzenlenen yuvarlak masa toplantısını takiben bir kılavuz yayınladık. Geçen yıl beşincisi düzenlenen Yeni Medya Konferansı'nın konusu "post-truth" (hakikat sonrası) kavramıydı. Konferansta "post-truth" kavramıyla birlikte asılsız haberlerle nasıl mücadele edilebileceği konusunu "Post-truth'un Panzehiri Olarak Doğrulama Oluşumları" panelinde teyit.org ve Doğruluk Payı platformlarıyla birlikte de ele almıştık.
Facebook ile "asılsız haberlerle mücadele kılavuzu" çalışmasında Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya Bölümü olarak son dönemde giderek artan ve haber alma özgürlüğümüzü olumsuz etkileyen asılsız haberlerle mücadele konusundaki çalışmalarımıza bir yenisini daha eklemiş olduk. Gazete okuma alışkanlığının giderek azaldığı yeni iletişim ortamında haber alma hak ve özgürlüğümüz açısından sosyal medyada sağlıklı bilgiye ulaşabilmek giderek daha önemli hale geliyor. Kullanıcıların sosyal medyada ve dijital platformlarda ulaştığı haberlerin asılsız olup olmadığını test edebilecekleri bazı öneriler sunan bu kılavuzun bilgi kirliliğiyle mücadelede yardımcı olacağına inanıyoruz.
Facebook'un kendi yardım sayfasında yayınlanan "Asılsız Haberleri Tespit Etmek İçin İpuçları Kılavuzu" şu maddelerden oluşuyor:
