Mey, kökleri eski Mısırlılara dayanan nefesli bir halk çalgısı. Uzun yıllardır mey sanatçısı olarak çalışan, konserler veren, albümler çıkaran Cebrail Kalın hazırladığı "Mey Metodu" ile alanında önemli bir boşluğu dolduruyor.
Türkiye'de mey, Ermenistan 'da 'duduk', Azerbaycan'da 'balaban' isimleri ile bilinen bu lirik sesli enstrümanın tarihi Eski Mısır'a uzanıyor. Mey kelimesinin Eski Mısırlılar'ın Mait adını verdiği enstrümandan geldiği sanılıyor.
Cebrail Kalın'ın mey metodu bu kadim enstrümanı öğrenmek isteyenler için çok önemli bir kaynak. Kitapta başlangıç seviyesinden ileri düzeye kadar her seviyedekiler için egzersizler, doğaçlamalar ve örnek halk ezgileri notaları ile mevcut. Ayrıca metoda ek olarak bir de ses cd'si bulunuyor. Metottan nota bilen müzisyen ve müzisyen adayları kadar nota bilmeyenler de yararlanabilecek.
Klarnetin atası olarak bilinen mey ne yazık ki Türkiye'de unutulmaya başlanmış ve çok az kullanılan bir enstrüman. Genellikle Anadolu'nun doğu ve kuzey doğusunda çalınan mey, içi boş delinmiş bir ağaç gövdesi ile gövdenin baş kısmına takılan yassılaştırılmış bir kamıştan oluşuyor. 8 adet perde deliği var ve genellikle kayısı ağacından yapılıyor.
Türkiye'de Binali Selman, Çevri Altıntaş, Suat Işıklı gibi ustaların icralarıyla tanınan mey daha çok Kürtler'in ve Ermeniler'in kullanmasından dolayı azınlıkların enstrümanı olarak biraz ihmal edilmiş. Bugün ise birçok konservatuvarda mey eğitimi almak mümkün. Bugüne kadar yayınlanan tek mey metodu 20 yıl önce Songül Karahasanoğlu tarafından yazılmış.
Cebrail Kaim o dönemlerde mey ustası bulmanın da zor olduğunu, kendilerinin Tahtakale'deki marangoz ve tornacılara tarif ederek mey yaptırdıklarım anlatıyor. Bu sebepten 20 yıl sonra Cebrail Kalın'ın hazırladığı mey metodu mey sanatçıları ve mey öğrenmek isteyenler için yeni ve geniş kapsamlı bir kaynak olması açısından önemli.
Cebrail Kalın müzisyenlerin sadece icra ile ilgilenmelerinin yeterli olmadığını kendilerini geliştirmek için kendi enstrümanları ya da başka enstrümanlarla ve her tür müzikle ilgili yayınları takip etmeleri gerektiğini düşünüyor. Kendisi de ibadethanelerinde müziğin kutsal olduğu Alevi kültüründen gelen bir müzisyen olarak ailesi tarafından her zaman desteklendiğini söylüyor. Mey metodunu müzik dünyasına kazandıran Cebrail Kalın, Türkiye'de müzik kitaplarının varlığı alanında büyük bir boşluk bulunduğuna ve her tür müzik ve enstrüman hakkında yazdı eserlere ihtiyaç olduğuna dikkat çekiyor.
Günümüzde T.R.T. İstanbul, İzmir, Ankara, Erzurum gibi radyolardaki Türk Halk Müziği korolarında mey sanatçıları bulunuyor. Gerek konservatuvar ve devlet korolarında bu saza önem verilip yaşatılmaya çalışılıyor.
AĞACA SES VEREN ADAM
1972: İstanbul'da doğdu. 1982: A. S. M. kursunda, Arif Sağ' dan halk müziği repertuvarı, Ali Haydar Emre' den bağlama ve solfej dersleri aldı. 1984:1.T.Ü.Türk Müziği Devlet Konservatuvarı Çalgı-Eğitimi Bölümü sınavlarını kazandı. 1990: Aynı okulun orta ve lise bölümlerini bitirerek yüksek lisans bölümüne geçti. 1996: Konservatuvardan mezun oldu. TRT İstanbul Radyosunda mey sanatçısı olarak çalıştı. 2000: Bu yılından bu yana halk ezgilerinden oluşan "Anadoluyum ben" adlı iki enstrümantal albüm yaparak burada meyve kaval gibi nefesli sazları ön planda kullandı. Yine 2000 yılında "Halimiz Ahvalimiz" adlı halk türkülerini yorumlayan grubun ilk beş albümün müzik yönetmenliğini yaptı. 2004: Alaaddin Us ile beraber yorumladıkları "Sabah Türküleri" adlı albümünü yayınladı. 2009: Nefesli halk çalgılarının ağırlık da olduğu "Ağacın Sesi" adlı albümünü yayınladı. Hollanda'da RastTheatre'in hazırladığı "Dilek" adlı müzikalin halk türküleri geleneğinden yola çıkılarak oluşturulan müziklerini yazdı ve yönetti. Mey metodunu yayınladı. Fransa, Almanya, İtalya, Yunanistan, İsviçre, Hollanda, Belçika, Rusya, Özbekistan, Ermenistan, Iran gibi ülkelerde solo konserler verdi, sanatçılara eşlik etti.
MEY DİATONİK BİR ÇALGIDIR
Mey, benzerleri günümüzde Türkiye dışında Azerbaycan, Gürcistan, Dağıstan, Ermenistan, Iran, Çin, Japonya ve Kore gibi ülkelerde çeşitli isimlerde kullanılan nefesli bir çalgı. Kamışlı çalgılar hakkındaki en eski bulgu Helenistik dönemde Mısır'a aittir. "Mait" denilen bu borular meyin de atası kabul edilir. Meydeki sekiz delik, Brüksel Müzesi'nde bulunan Ptolemaic Mısırı'na ait Monaulos'ta davardır. Bu kadar eski olması meyin zurnanın da atası olabileceğini düşündürür. Mey, bir oktav ses sahası olan çalgıdır. Yapısında, yedeni de bulunan rast makamı dizisi mevcuttur. Diatonik bir çalgıdır. Kromatik ses elde edebilmek için deliklerin yarım açılması ve dudakların yardımı gerekir, icracı parmaklan yarım açıp kapama dışında dudaklarını sıkarak veya gevşeterek kromatik sesin alınmasına yardımcı olur. Ses sınırının dar olması nedeniyle meyde transpoze olanağı sınırlıdır. Belirlenen her bir tam ton için ayrı bir mey kullanmak gerekmektedir. Yarım tonluk farklılıklar kamış değişimi veya kamışa eklenen ve boğaz ismi verilen parça yardımıyla olur. Mey yapımında genellikle gürgen, ceviz ve erik ağacı kullanılır.