Kadir Has Üniversitesi Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması, kadın-erkek eşitsizliğini gözler önüne sererken; kürtaj, çocuk sayısı, kadının çalışması ve aile yaşamı konusunda toplumun nabzını ortaya koydu. Ankete katılanların yüzde 53’ü kürtajın bir hak olduğunu, yasaklanmaması gerektiğini belirtirken, 18 yaş altındaki gençlerin aile izni ile evlendirilmesine de yasak getirilmesi gerektiğini belirtenlerin oranı yüzde 83,8 düzeyinde. Ankete katılanların yüzde 41 ’i ideal çocuk sayısını 2 olarak belirledi.
Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma Merkezi Doç. Dr. Mary Lou O’Neil’in koordinatörlüğünde, Prof. Dr. Şule Toktaş Prof. Dr. Banu Baybars Hawks, Yrd. Doç. Dr. Suncem Koçer, Doç. Dr. Aslı Çarkoğlu’nun katılımıyla bu yıl ilk kez gerçekleştirilen, “Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması” sonuçlan kamuoyuna açıklandı.
Araştırma, Nisan 2015’de Türkiye nüfusunun genel temsiliyetine sahip 26 kent merkezinde ikamet eden, 18 yaş ve üzeri 1.000 kişi ile yüz yüze görüşülerek gerçekleştirildi. Ankete katılanların yüzde 50,7’sini kadınlar, yüzde 49,3’ünü de erkekler oluşturdu.
Ankete göre kadınların en büyük sorunu “şiddet” (yüzde 86,6). Bu açık ara yüzdeyi kadın-erkek eşitsizliği (yüzde 50,5) ve aile baskısı (yüzde 47,3) takip ediyor. Katılanların yüzde 71,2’si kadın ile erkeğin eşit olmadığını söylüyor. Bu rakam kadınlarda yüzde 80, erkeklerde yüzde 62,4 olarak gerçekleşmiş.
Araştırmaya göre, Türkiye’de evli çiftleri aileler tanıştırıyor ve bireyler tanıştıktan sonra ilk 10 ay içinde evleniyor. Ankete yanıt verenlerin yüzde 37,8’i eşleriyle aileleri aracılığı de tanıştığını belirtiyor. Buna göre, Türkiye’de çiftlerin yüzde 38,7’si tanıştıktan sonra 10 ay içinde, yüzde 26,4’ü 20 ay içinde evleniyor. Ankete katılan, kadınlar için ideal evlilik yaşını 24-25 olduğunu belirtirken, erkekler için ideal evlilik yaşı 27-28 olarak görülüyor.
İdeal çocuk sayısı 2
Ankete katılanların yüzde 28,3’ünün 1, yüzde 41, Tinin 2 çocuğu var. Yaş-çocuk sayısı dağılımına bakıldığında, 40 yaş altındaki çiftlerde çocuk sayısı 1 veya 2’de kalırken, 40 yaş üzerinde 3’e yükseliyor. Ankete katılanların yüzde 60.1 ’i ideal çocuk sayısını 2 olarak yanıtlarken, yüzde 22’si 3 olarak belirtiyor.
Türkiye temsiliyetine sahip ankette 18 yaş altındaki kız çocuklarının evlendirilmesine karşı olanların oram ise yüzde 85,8. Katılımcıların yüzde 82,6’sı Türkiye’de çocuk gelin sorununun yaygın olduğunu ve yasal olarak yasaklanması gerektiğini belirtirken, katılımcılann yüzde 83,8’i anne-babaya kızların küçük yaşta evlendirilmesi için izin hakkı verilmemesi gerektiği görüşünde birleşiyor.
Ankete katılan kadın ve erkeklerin kürtaj konusundaki yanıtlan ise benzer nitelikte. Ankete katılanların yüzde 53,9’u kürtajın kadının en temel hakkı olduğu ve yasaklanamayacağı görüşünde. Bu yanıt kadınlarda yüzde 59, erkeklerde ise yüzde 48,8 düzeyinde.
Katılımcıların yüzde 64,1 ’i eşcinselliği “topluma aykırı” olarak görüyor. Benzer şekilde evli olmayan çiftlerin beraber yaşamaları da yüzde 57,7 de kabul edilemez bulunmuş. Evli çiftlerin çocuk yapması gerektiğini savunanların oram ise oldukça yüksek: yüzde 79.
Parayı erkek idare ediyor
Ankete katılanların “yüzde 38,8’i evin reisi erkektir” ifadesine katılırken, bu oran kadınlarda yüzde 27,7, erkeklerde yüzde 50. Ancak ankete göre, aile içi kararlarda kadın ve erkeğin karar vermede etkisi eşit.
Araştırmaya katılan erkeklerin yüzde 43,6’sı parayı kendisinin idare ettiğini, eşine belirli bir pay verdiğini belirtiyor.
İşsizlik varsa, öncelik erkeğin
Ankete katılanların yüzde 66,9’u iş ararken kadın ve erkeğin fırsat eşitliğine sahip olmadığını belirtiyor. Ancak yanıtt verenlerin yüzde 81,3’ü kadınların çalışma hayatına katılmasının önemli olduğu görüşünde ve yüzde 8 Ti aynı işe eşit ücret verilmesi görüşünde. Ankete katılanların yüzde 42’17’si, işsizliğin yoğun olduğu dönemde iş hakkının öncelikle erkeğe verilmesi görüşünde. Bu oran cinsiyete göre dağıtıldığında, erkeklerde yüzde 48,6, kadınlarda ise yüzde 35,7 düzeyinde.
Ev ile iş arasında seçim yapılması gerektiğinde kadınlar yüzde 58,2 oranında “ikisini birlikte yürütürüm” cevabı vermiş. Çocuk bakımı, eve giren gelir, doğum izni gibi konularda kadın ve erkeğin eşit rol paylaşımı yapması gerektiğini savunanlar genelde yüzde 60’m üzerinde, sadece erkekler göz önüne alındığında bile bu üç maddeye olumlu görüş bildirenler yüzde 50’nin üzerinde.
Araştırmadaki sorulara yanıt verenlerin yüzde 77,9’u TBMM’de yeterli kadın milletvekili olmadığını belirtiyor ve yüzde 72,5’i “Daha fazla kadın vekil olmalı” görüşünü destekliyor. Ankete katılanların yüzde 61,4’ü “Siyasi partilerin kadınlara yönelik politikalarının oy vermeniz üzerinde etkisi var mıdır?” sorusuna “Kesinlikle etkiler” ya da “etkiler” yanıtını verdi.
Araştırmaya katılanların yüzde 83,7’si kadın erkek eşitliğini sağlamasının devletin görevi olduğu görüşüne katılırken, kadın haklarının hukuki olarak korunması gerektiğini belirtenlerin oram yüzde 81,7. Ankete yanıt verenlerin yüzde 67,3’ü AB üyeliğinin kadın haklan yönünden faydalı olacağına inanıyor.